Vi rút HPV (Human papillomavirus) là một loại vi rút gây u nhú ở người.
(Ảnh minh họa)
Có hơn 100 chủng vi rút HPV, hầu hết đều vô hại với người nhiễm. Trong đó, có hơn 40 chủng HPV lây truyền qua đường tình dục, ảnh hưởng đến các bộ phận sinh dục và hậu môn (1).
Một số chủng nguy cơ thấp có thể gây ra mụn cóc và mụn cóc ở bàn chân (mụn cóc dưới lòng bàn chân). Có 13 chủng HPV nguy cơ cao (chẳng hạn như chủng 16 và chủng 18) có thể gây tổn thương tiền ung thư, ung thư cổ tử cung (UTCTC), ung thư hậu môn và ung thư các bộ phận sinh dục khác (2). Các chủng HPV nguy cơ cao được phát hiện ở hơn 99% trường hợp UTCTC (3).
Ngoài UTCTC, HPV cũng gây nên các ung thư đường sinh dục khác như ung thư âm hộ, âm đạo, hậu môn và ung thư ngoài đường sinh dục như là ung thư hầu họng.
Phương thức lây truyền của vi rút HPV
Vi rút HPV có thể lây truyền cho bất cứ ai từng quan hệ tình dục qua tiếp xúc da với da, tiếp xúc với dương vật, tử cung, âm đạo, hậu môn của những người bị nhiễm. Hôn hay chạm vào bộ phận sinh dục của đối tác bằng miệng cũng có thể truyền vi rút HPV.
Dùng bao cao su là cách tốt nhất phòng bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục nhưng không thể che hết bề mặt da xung quanh bộ phận sinh dục và hậu môn nên không bảo vệ hoàn toàn khỏi HPV.
Ngoài ra, HPV có thể lây qua tiếp xúc qua da-niêm mạc có trầy xước, tiếp xúc với các vật dụng có chứa dịch tiết của cơ thể như dùng chung đồ lót, tiếp xúc với tổn thương (vết loét, chảy máu)…
HPV không liên quan đến HIV (vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người và gây ra bệnh AIDS) cũng như HP (Helicobacter Pylori – một loại vi khuẩn sinh sống và phát triển trong dạ dày người).
Vi rút HPV nguy hiểm như thế nào?
Việc nhiễm dai dẳng một số chủng HPV nguy cơ cao có thể dẫn đến mắc các bệnh lý ung thư sinh dục nguy hiểm. Tính trên toàn thế giới, HPV gây ra gần 1/20 các căn bệnh ung thư ở cả nam và nữ (630.000 ca mắc mới mỗi năm), trong đó tỷ lệ ở nữ là 8,6% các ca ung thư được gây ra bởi HPV (2).
Ước tính tỷ lệ nguyên nhân của các bệnh lý ung thư này có liên quan đến HPV như sau:
– Ung thư cổ tử cung: 99,7% (4)
– Ung thư hậu môn: >90% (2)
– Ung thư dương vật: 60% (2)
– Ung thư hầu họng: 60-70% (2)
– Ung thư âm hộ, ung thư âm đạo: ~70% (2)
Vi rút HPV nguy hiểm vì hầu hết các trường hợp nhiễm HPV là không có triệu chứng và biểu hiện lâm sàng vì thế rất khó để biết được bản thân có đang nhiễm hay không và đôi khi vô tình người nhiễm sẽ lây HPV cho bạn tình hoặc vợ/ chồng của mình.
Các biện pháp phòng nhiễm HPV
Nhiễm HPV có thể dự phòng được bằng cách thực hiện các hành vi tình dục an toàn như chung thủy với một bạn tình, dùng bao cao su, và vệ sinh cá nhân.
(Quan hệ tình dục có sử dụng bao cao su chỉ có thể làm giảm nguy cơ lây nhiễm HPV, nhưng không có hiệu quả phòng bệnh tuyệt đối 100%)
Ngoài ra, có thể dự phòng nhiễm HPV một cách chủ động bằng tiêm vắc xin phòng HPV
*Bài viết nằm trong chương trình truyền thông cộng đồng của Hội Y học Dự phòng Việt Nam, được tài trợ bởi MSD vì mục đích giáo dục. VN-HPV-00346 03062023
Tài liệu tham khảo:
1/https://www.cdc.gov/cancer/hpv/basic_info/sentayho.com.vn (truy cập 20/2/2021)
2/ Catherine de Martel et.al, Worldwide burden of cancer attributable to HPV by site, country and HPV type,Int J Cancer. 2017 Aug 15; 141(4): 664-670
3/ Braaten KP et al.Human Papillomavirus (HPV), HPV-Related Diseases, and the HPV Vaccine, Rev Obstet Gynecol. 2008;1:2-10
4/ Eileen et al, Human Papillomavirus and Cervical Cancer, Clin Microbiol Rev. 2003 Jan; 16(1): 1-17.
