*Hội chứngNicotin:
+ Giật cơ, máy cơ, co cứng cơ, liệt cơ bao gồm cả các cơ hô hấp.
+ Kích thích hệ thần kinh giao cảm: da lạnh, xanh tái, mạch nhanh, huyết
áp tăng, giãn đồng tử.
*Hội chứng thần kinh trung ương: thường chỉ gặp trong ngộ độc nặng.
– Lolắng,bồnchồn,rốiloạnýthức,nóikhó,thấtđiều,nhượccơtoànthân, hôn mê, mất các phảnxạ.
– Ngộđộcnặng:suyhôhấp,trụymạch,cogiật,hônmêsâu.
b).Triệu chứng cận lâmsàng:
– Các xét nghiệm cơ bản: công thức máu, đông máu cơ bản, urê, đường, creatinin, điện giải máu, AST, ALT máu, amylase máu, nước tiểu, khí máu độngmạch.
– XétnghiệmChEtrongmáu:giảm
– Chụptimphổi:đểchẩnđoánnguyênnhângâysuyhôhấp.
– Điệntim:ghiđiệntimvàtheodõitrênMonitorđểpháthiệnrốiloạnnhịptim.
– Xét nghiệm độc chất trong máu, nước tiểu, dịch dạ dày bằng sắc ký lớp mỏng, sắc kýkhí.
3.2. Chẩn đoán xác định dựavào:
– Hỏi bệnh: hỏi người bệnh và người nhà về: tên hoá chất, mầu sắc, số lượng, dạng hoá chất (bột, lỏng), yêu cầu người nhà mang tang vật đến (vỏbaobì,lọhoáchất….).Hỏivềhoàncảnh,tâmlýcủa ngườibệnh.
– Bệnhsửnhiễmđộccấprõràng:uốnghoặctiếpxúcvớithuốctrừsâu.
– TriệuchứnglâmsàngcóhộichứngcườngCholin.
– EnzymCholinesterasegiảm
– Xét nghiệm độc chất Carbamat trong nước tiểu, hoặc trong máu, dịch dạ dày(+).
3.3. Chẩn đoán phânbiệt:
– NgộđộccáchóachấttrừsâukhácnhưPhosphohữucơ.
– Hội chứng Muscarin do ngộ độcnấm.
– Ngộ độc các chất ức chế ChE dùng trong y học như Prostigmin, Neostigmin,…
4. ĐIỀUTRỊ:
4.1. Nguyêntắc:
Điều trị tích cực, sớm, sử dụng thuốc kháng độc đặc hiệu Atropin theo dấu hiệu thấm.
4.2. Cấp cứu ban đầu:
– Gây nôn nếu người bệnh vừa uống trong giờ đầu: cho uống nhiều nước, móc họng hoặc dùng ống thông mềm đưa sâu vào họng. Đưa ra khỏi vùng có hơi độc (nếu ngộ độc qua đường khí – phải đảm bảo an toànchongườicứuhộtrước).
– Thanhoạt20gnếutỉnh,tốtnhấtlàuốngAntipois1týp.
– Tiêm Atropin 1 – 2mg/lần, mỗi 10 – 15 phút cho đến khi thấm Atropin (hết co thắt và tăng tiết hô hấp, da hồng ấm, đồng tử giãn, mạch 90-100 lần/phút). Duy trì thấm Atropine khi vậnchuyển.
– Bảo đảm huyết áp bằng truyềndịch.
– Bảođảmhôhấpbằngbópbóng,đặtnộikhíquản,oxy.
– Đảmbảodấuhiệusốngtrướcvàtrongkhichuyểnbệnhnhân.
– Mangvỏlọhoáchấthoặcthứcăn,đồuốngnghinhiễmhoáchấtđể
xét nghiệm.
– GọiđiệnchoTrungtâmChốngđộcđểđượctưvấn.
4.3. Tại Bệnh viện :
*Sử dụng thuốc kháng độc Atropin:
Duy trì thấm Atropine điều trị dấu hiệu Muscarin, chủ yếu là hết tăng tiết và co thắt phế quản. Tổng liều Atropine từ vài mg đến vài chục mg trong vài ngày, dùng theo tình trạng lâm sàng. Atropin tiêm tĩnh mạch, liều thấp có thể tiêm dướida,giảmliềudần,ngừngkhiliềugiảmtới0,5mg/24giờ.KhôngcắtAtropin quá sớm hoặc đột ngột vì có thể thiếu Atropin vào ngày thứ 3-5 gây tử vong. Có thểápdụngbảngđiểmAtropinđểtránhngộđộcAtropin.
Bảng: điểm Atropin
Triệu chứng
Ngấm Atropin
Điểm
Quá liều Atropin
Điểm
1. Da
Hồng, ấm
1
Nóng, đỏ
2
2. Đồng tử
3 – 5 mm
1
> 5mm
2
3. Mạch
70 -100lần/phút
1
> 110 lần/phút
2
4. Hô hấp
Không tăng tiết và co thắt, còn đờm dãi lỏng
1
Đờm khô quánh hoặckhông
có đờm
2
5. Tinh thần
Bình thường
0
Kích thích vật vã, sảng hoặc li bì do atropin.
2
6. Bụng
Mềm bình thường
0
Chướng, gõ trong
2
7.Cầu BQ
Không có
0
Căng
2
Cộng điểm
)1
)2
Ngấm Atropine khi đạt 4- 6 điểm, quá liều Atropin khi đạt > 6 điểm, thiếu
Atropine khi đạt
*Các biện pháp hạn chế hấpthu:
– Ngộ độc đường tiêu hoá: Rửa dạ dày khi đã ổn định tình trạng bệnh nhân. Pha 40 – 50g than hoạt (hoặc 1 lọ Antipois) với 50 ml nước bơm vào dạ dày trước khi rửa. Số lượng nước rửa 5 lít, có thể pha thêm 20g than hoạt vào dịch rửa. Sau rửa dạ dày, bơm vào dạ dày (20g than hoạt và 30g Sorbitol) hoặc 1 typ Antipois mỗi 2 giờ/lần, tổng là 3-6 lần. Theo dõi để đảm bảo đi ngoài ra than hoạt trong vòng 24 giờ, cho thêm Sorbitol 1g/kg cân nặng nếu sau 24 giờ vẫn không đi ngoài ra thanhoạt.
– Chúýcởibỏquầnáonhiễmhóachất.Cầntắm,gộitẩyđộcnếu ngộđộcđườnguốngvìthườngnônratóc,quầnáo.
*Các biện pháp hồisức:
– Hô hấp: rất quan trọng, cho thở oxy, đặt nội khí quản hút đờm dãi và thông khí nhân tạo nếu có suy hô hấp. Tuy nhiên nếu dùng Atropine đủ, nhanhchóngđạttìnhtrạngngấmthườngsẽtránhđượcsuyhôhấp.
– Tuầnhoàn:Truyềnđủdịch,chothuốcvậnmạchnếuhuyếtápvẫnthấp
khi đã bù đủ dịch: Noradrenalin, Dopamin, …
– Cân bằng nước- điện giải: dễ bị mất nước do nôn, ỉa chảy, ăn uống không đủ, do ngộ độc Atropin hoặc ngộ độc nước gây hôn mê do rửa dạ dày không đúng, truyền dịch quá nhiều. Các điện giải cần chủ ý là Natri và Kali, điều chỉnh sớm theo xétnghiệm.
– Nuôi dưỡng: Bảo đảm 30 – 50Kcalo/kg/ngày bằng cả đường tiêu hoá và tĩnh mạch. Ngộ độc đường uống ngày đầu tiên thường nuôi dưỡng tĩnh mạch hoàntoànvìdùngthanhoạtvàthuốctẩy.Chếđộănkiêngmỡ vàsữa.
– Vệsinhthânthể,thayđổitưthếnếu người bệnhhônmê.
5. TIÊNLƯỢNG,BIẾNCHỨNG:
sentayho.com.vnên lượng:
– Carbamat thường diễn biễn tốt và ổn định sau một vài ngày nếu được điều trị đúng, tích cực.
sentayho.com.vnếnchứng:
– Tụthuyếtáp,rốiloạnnước-điệngiải,toanmáudonôn,ỉachảy,mấtdịch.
– Suythậncấp:dotiêucơvân,giảmthểtích,toanchuyểnhóa.
– Suyhôhấpdotìnhtạngtăngtiếtdịchvàcothắtphếquản.
– Sặc vào phổi (đặc biệt là sặc than hoạt khi có rối loạn ý thức màkhôngbảovệtốtđườngthở).
6. PHÒNGTRÁNH:
– Hướngdẫncáchsửdụng,bảoquảnhoáchấtbảovệthựcvật.
– Mởlớptậphuấnvềchẩnđoánvàxửtríngộđộccáchoáchấtbảovệthựcvật.
– GọitớiTrungtâmChốngđộc,nếucầnthêmthôngtin.
