Chào bác sĩ, Tôi là Thu, năm nay 29 tuổi. Tôi thường được nghe đến triệu chứng báng bụng nhưng lại chưa hiểu rõ là gì. Vậy xin bác sĩ giải đáp giúp tôi về triệu chứng báng bụng và khi có triệu chứng này thì có thể mắc phải những bệnh gì ạ. Cảm ơn bác sĩ.
Trả lời:
Chào bạn Thu, trước tiên chúng tôi xin cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi. Câu hỏi của bạn cũng là điều mà nhiều người đang quan tâm, chính vì vậy trong bài viết này chúng tôi xin đưa ra một số những thông tin về triệu chứng “báng bụng” hay “cổ trướng” như sau:
1. Cổ trướng là gì
2. Nguyên nhân gây ra cổ trướng
3. Cách tự chăm sóc
4. Khi nào nên đi khám bác sĩ?
1. Báng bụng là gì, cổ trướng là gì?
Báng bụng (tên tiếng Anh là Ascites) hay cổ trướng là tình trạng ứ đọng dịch (thường là ứ đọng nhiều dịch màu vàng chanh và trong suốt) trong ổ bụng, làm bụng bạn to lên. Khoang ổ bụng nằm dưới lồng ngực, chia cắt với lồng ngực bởi cơ hoành. Dịch báng bụng có thể nhiều bệnh gây ra như bệnh gan, ung thư, suy tim sung huyết hoặc suy thận.
Báng bụng thường đi kèm với cảm giác đầy bụng, nặng bụng và tăng cân nhanh chóng. Các triệu chứng khác của báng bụng bao gồm:
- Khó thở khi nằm
- Đau bụng
- Buồn nôn và nôn
- Sưng phù chân và mắt cá chân
- Khó tiêu
- Ợ hơi, ợ nóng
- Chán ăn
- Nhiễm trùng
- Thoát vị (tình trạng một tạng nào đó trong ổ bụng chui ra ngoài qua một lỗ tự nhiên)
- Tràn dịch màng phổi (do dịch báng thấm qua cơ hoành lên phổi)
2. Nguyên nhân gây ra báng bụng – cổ trướng
Báng bụng thường gặp ở những người có bệnh gan nặng như xơ gan. Mặc dù cơ chế chính xác gây ra báng bụng hiện vẫn chưa được tìm hiểu rõ ràng, đa số các giả thuyết được đưa ra đều đi theo hướng do tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch và giảm nồng độ albumin trong máu (albumin là một loại protein có trong máu giúp giữ nước lại bên trong lòng mạch) làm cho dịch chạy khỏi lòng mạch vào khoang ổ bụng gây báng bụng. Các tổn thương gan là yếu tố nguy cơ lớn nhất gây ra tình trạng báng bụng như:
- Bệnh xơ gan
- Bệnh viêm gan B, bệnh viêm gan C
- Nghiện rượu
Các yếu tố khác gây ra báng bụng là do cơ chế điều hòa muối và nước trong cơ thể. Lưu lượng máu tuần hoàn có thể được các cảm biến ở thận coi là thấp do sự thành lập dịch báng làm giảm thể tích của máu. Điều này báo hiệu cho thận phải tái hấp thu nhiều nước và muối hơn để bù đắp cho lượng dịch đã mất. Ngoài ra, nguyên nhân gây báng bụng có liên quan tới bậc thang áp lực do suy tim sung huyết và suy thận tiến triển.
Trong một vài trường hợp hiếm gặp, tăng áp lực hệ thống tĩnh mạch cửa có thể gây ra bởi sự ứ tắc từ bên trong hoặc bên ngoài của tĩnh mạch cửa, gây ra tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch của không do xơ gan. Tình trạng này có thể do một khối u chèn ép vào tĩnh mạch cửa từ trong ổ bụng hoặc do cục máu đông được hình thành trong hệ thống tĩnh mạch cửa làm tắc dòng máu chảy và gia tăng áp lực bên trong tĩnh mạch (hội chứng Budd – Chiari).
Báng bụng cũng có thể là hậu quả của ung thư, gọi là báng bụng ác tính. Kiểu báng bụng này thường do các ung thư từ các cơ quan trong ổ bụng gây nên như ung thư đại tràng, ung thư tụy, ung thư dạ dày, ung thư vú, ung thư hạch bạch huyết, ung thư phổi hoặc ung thư buồng trứng.
Báng bụng do tuy có thể thấy ở những người bị viêm tụy mãn. Nguyên nhân thường gặp gây ra viêm tụy mãn là do nghiện rượu. Tuy nhiên báng bụng do rượu cũng có thể gây ra bởi viêm tụy cấp hoặc chấn thương tụy.
3. Cách chăm sóc bệnh nhân bị báng bụng – cổ trướng
Việc phòng ngừa báng bụng có liên quan rất nhiều tới việc phòng ngừa các yếu tố nguy cơ gây ra các bệnh dẫn tới báng bụng:
- Ở những bệnh nhân đã có bệnh gan và xơ gan do bất kì nguy cơ nào, hãy tránh sử dụng rượu bia để làm giảm nguy cơ đáng kể gây ra báng bụng.
- Việc sử dụng các thuốc kháng viêm không chứa s.teroi-ds (N-S-A-I-Ds) cũng nên được hạn chế sử dụng ở các bệnh nhân xơ gan vì chúng có thể làm giảm dòng máu tới thận, dẫn đến hạn chế việc thải muối và nước.
- Tuân thủ chế độ ăn kiêng muối cũng là một cách phòng ngừa đơn giản để giảm thiểu nguy cơ xảy ra báng bụng.
- Tiêm phòng viêm gan siêu vi B, quan hệ tình dục an toàn do viêm gan siêu vi B có thể lây qua đường tình dục
- Cẩn thận với các tác dụng phụ của thuốc bạn đang sử dụng
4. Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Bạn nên đi khám bác sĩ khi thấy bụng to ra bất thường và không biết rõ lí do. Đối với những bệnh nhân đã biết bản thân có tình trạng báng bụng, hãy tới trung tâm y tế gần nhất khi có sốt và đau bụng vì đây là dấu hiệu cảnh báo dịch báng có thể đã bị nhiễm trùng và họ cần được điều trị ngay lập tức.
Bạn Thu thân mến, tình trạng báng bụng, cổ trướng khá nguy hiểm và có thể là dấu hiệu cảnh báo của những bệnh như xơ gan, viêm gan siêu vi hay ung thư. Chính vì vậy, nếu thấy có các dấu hiệu của báng bụng, hãy đi khám bác sĩ sớm nhất có thể để được chẩn đoán và tìm ra nguyên nhân gây râ bệnh để sớm có phương án điều trị. Nếu bạn cần giúp đỡ, hãy gọi cho Hello Doctor chúng tôi theo số điện thoại: 1900 1246, chúng tôi luôn sẵn lòng được hỗ trợ cho bạn.
Cảm ơn bạn đã quan tâm!
Nếu bạn cần hỗ trợ hay có câu hỏi cần gửi tới bác sĩ Hello Doctor vui lòng gửi thông tin tại đây.
