Ai cũng có cảm xúc nhưng không phải ai cũng định nghĩa được cảm xúc là gì? Cảm xúc chi phối cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Vậy cảm xúc là gì? Tại sao cần quản lý cảm xúc? Quản lý cảm xúc bằng cách nào? Cùng vungtri đi tìm lời giải đáp qua bài viết dưới đây.
>> Đọc thêm: Rối loạn cảm xúc
Cảm xúc là gì?
Cảm xúc là phản ứng, là sự rung động của con người trước tác động của yếu tố ngoại cảnh. Nói một cách khác, một cái gì đó xảy ra trong môi trường của bạn và bộ não của bạn diễn giải nó. Nếu nó được coi là một mối đe dọa, não sẽ tiết ra các hormone gây căng thẳng bao gồm adrenaline và cortisol. Những điều này sẽ dẫn bạn đến cảm giác như sợ hãi, lo lắng và / hoặc tức giận. Nếu não diễn giải tình huống là bổ ích, nó sẽ giải phóng các hoóc môn khiến bạn cảm thấy tốt như oxytocin, dopamine và serotonin. Bạn sẽ cảm thấy những cảm xúc như hạnh phúc, vui vẻ, hứng thú và / hoặc kích thích.
Theo cuốn sách “Khám phá tâm lý học” của Don Hockenbury và Sandra E. Hockenbury, cảm xúc là một trạng thái tâm lý phức tạp bao gồm ba thành phần riêng biệt: trải nghiệm chủ quan, phản ứng sinh lý và phản ứng hành vi hoặc biểu cảm.
Ngoài việc cố gắng xác định cảm xúc là gì, các nhà nghiên cứu cũng đã cố gắng xác định và phân loại các loại cảm xúc khác nhau:
- Năm 1972, nhà tâm lý học Paul Eckman cho rằng có sáu cảm xúc cơ bản phổ biến: sợ hãi, ghê tởm, giận dữ, bất ngờ, hạnh phúc và buồn bã.
- Năm 1999, ông đã mở rộng thêm danh sách này, bao gồm bối rối, phấn khích, khinh miệt, xấu hổ, tự hào, hài lòng và vui chơi.
Như bạn đã biết, cảm xúc có thể tích cực hoặc tiêu cực. Cụ thể như sau:
Những cảm xúc tích cực như niềm vui, tình yêu và kết quả bất ngờ từ phản ứng của chúng ta đối với các sự kiện mong muốn. Tại nơi làm việc, những cảm xúc này có được đạt được mục tiêu hoặc nhận được lời khen ngợi từ cấp trên. Các cá nhân trải qua một cảm xúc tích cực có thể cảm thấy yên bình, hài lòng và bình tĩnh. Kết quả là, nó có thể khiến bạn cảm thấy thỏa mãn và hài lòng. Cảm xúc tích cực đã được chứng minh là loại bỏ một người lạc quan, và trạng thái cảm xúc tích cực có thể làm cho những thách thức khó khăn cảm thấy có thể đạt được hơn
Những cảm xúc tiêu cực như giận dữ, sợ hãi và buồn bã có thể xuất phát từ những sự kiện không mong muốn. Tại nơi làm việc, những sự kiện này có thể bao gồm việc không nghe ý kiến của bạn, thiếu kiểm soát đối với môi trường hàng ngày của bạn và tương tác khó chịu với đồng nghiệp, khách hàng và cấp trên. Cảm xúc tiêu cực đóng một vai trò trong quá trình xung đột, với những người có thể kiểm soát cảm xúc tiêu cực của họ thấy mình có ít xung đột hơn so với những người không.
Tại sao cần quản lý cảm xúc?
Cảm xúc có một sức mạnh nhất định đối với suy nghĩ của chúng ta. Như vậy, cảm xúc của chúng ta đang đặt nền tảng cho suy nghĩ. Vì vậy chúng ta cần quản lý cảm xúc để đưa ra những suy nghĩ, quyết định đúng đắn.
Thực tế là những cảm xúc xuất hiện trước nhận thức (tức là trước những suy nghĩ). Cảm xúc ảnh hưởng và kích hoạt các phản ứng hành vi ngay lập tức trong vài giây. Cảm xúc hỗ trợ việc ra quyết định, phục vụ như một nguồn động lực để lựa chọn và có hành động phù hợp.
Làm thế nào để quản lý cảm xúc?
Bạn đã biết cảm xúc là gì? vậy bạn có biết cách nào để quản trị cảm xúc. Quản trị cảm xúc là cách sử dụng lý trí để điều khiển 1 phần cảm xúc. Từ đó làm thay đổi phản ứng, hành động của mình trước tác động theo hướng tích cực.
Bạn không nên nhầm lẫn giữa quản trị cảm xúc và đè nén cảm xúc. Đè nén là ép xuống, nén chặt lại không cho nó bộc lộ. Như vậy đè nén không phải là quản trị. Quản trị là cách ta cho phép cảm xúc thể hiện như ở một mức độ và chừng mực nào đó.
Quan sát cảm xúc
Để quản lý tốt cảm xúc của chúng ta, trước tiên chúng ta cần quan sát những trải nghiệm, cảm xúc của chính mình.
Chúng ta phải học cách quan sát và hiểu những cảm xúc mà chúng ta đang trải qua, không có áp lực phải làm bất cứ điều gì với chúng hoặc về chúng. Chúng ta phải phân tích những gì chúng ta cảm thấy mà không cần phải xác định nó, từ chối nó hoặc thay đổi nó. Điều này giúp chúng ta cân bằng. Không cần phải từ chối ngay lập tức các tình huống hoặc cảm xúc chỉ vì chúng khó chịu. Không phải tất cả mọi thứ cảm thấy khó chịu là xấu. Nếu chúng ta có thể duy trì mục tiêu, chúng ta có thể biến những gì cảm thấy không thoải mái thành một thứ gì đó thoải mái hơn.
Dán nhãn cảm xúc của bạn
Trước khi bạn có thể thay đổi cảm xúc của mình, bạn cần phải thừa nhận những gì bạn đang trải qua ngay bây giờ. Bạn có lo lắng không? Bạn có cảm thấy thất vọng không? Bạn buồn không?
Đặt tên cho cảm xúc của bạn. Hãy nhớ rằng bạn có thể cảm thấy cả đống cảm xúc cùng một lúc – như lo lắng, thất vọng và thiếu kiên nhẫn.
Dán nhãn cảm xúc của bạn ngay khi bạn thấy xuất hiện nhiều cảm xúc. Nó cũng có thể giúp bạn lưu ý cẩn thận về việc những cảm xúc đó có khả năng ảnh hưởng đến quyết định của bạn như thế nào.
Chuyển hướng suy nghĩ của bạn
Cảm xúc của bạn ảnh hưởng đến cách bạn nhận thức các sự kiện. Nếu bạn cảm thấy lo lắng và ngay lúc đó bạn được cấp trên triệu tập thì ngay lập tức bạn suy nghĩ rằng mình phạm lỗi nào đó hoặc nghiêm trọng là bạn có thể cho rằng bạn sẽ bị sa thải. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc và khi được cấp trên triệu tập thì suy nghĩ đầu tiên của bạn có thể là bạn sẽ được thăng chức hoặc chúc mừng vì đã hoàn thành tốt công việc.
Hãy xem xét bộ lọc cảm xúc của bạn và điều chỉnh lại suy nghĩ để có một cái nhìn thực tế hơn. Nếu bạn thấy mình sống trong những điều tiêu cực, bạn có thể cần phải thay đổi kênh trong não. Khi đó việc vận động thể chất, đi dạo hay dọn dẹp nhà cửa sẽ giúp bạn ngừng suy nghĩ những điều tiêu cực.
Học cách tự làm dịu cảm xúc
Khi bạn đang ở trong một tâm trạng tồi tệ, bạn có khả năng tham gia vào các hoạt động khiến bạn luôn trong tâm trạng đó. Việc cô lập bản thân hoặc phàn nàn với mọi người xung quanh chỉ là một vài trong số những “hành vi tâm trạng xấu” và khiến bạn bế tắc.
Bạn phải có hành động tích cực nếu bạn muốn cảm thấy tốt hơn. Hãy nghĩ về những điều bạn làm khi bạn cảm thấy hạnh phúc. Làm những điều đó khi bạn đang ở trong một tâm trạng xấu và bạn sẽ bắt đầu cảm thấy tốt hơn.
Dưới đây là một vài ví dụ về điều chỉnh tâm trạng nhờ một số hoạt động sau:
- Tâm sự những điều đang gặp phải cho người thân, người bạn mà bạn tin tưởng họ sẽ đưa ra những lời khuyên cũng như góp ý tích cực giúp bạn giải tỏa được buồn phiền.
- Đi dạo.
- Thiền trong vài phút.
- Nghe nhạc…
Cảm xúc đơn giản là phản ứng, rung động tự nhiên của con người trước ngoại cảnh. Bất kì ai cũng có cảm xúc vui, buồn khác nhau hay còn gọi là cảm xúc tích cực và cảm xúc tiêu cực. Cảm xúc có thể điều khiển hành vi của bạn. Vì vậy, nhiệm vụ của bạn là biết cách điều chỉnh cảm xúc của mình ở mức thích hợp để tạo ra điều tích cực trong cuộc sống.
>> Tìm hiểu thêm: Cảm xúc và cảm giác khác nhau như thế nào?
Viết bình luận
