Giải đáp đất phèn là gì và những cách cải tạo đất phèn an toàn, hiệu quả nhất.
Việt Nam là một trong những quốc gia có diện tích đất phèn lớn, chủ yếu phân bố tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước, năng suất, chất lượng cây trồng. Vậy đất phèn là gì? Cách xử lý đất phèn ra sao? Cùng Blog Mua Nhà tìm hiểu kỹ hơn về loại đất này qua bài viết dưới đây nhé!
I. Định nghĩa đất phèn là gì?
Đất phèn hay còn gọi là đất chua mặn, tên khoa học là Thionic Fluvisols. Đây là tên gọi dùng để chỉ nhóm đất có chứa nhiều gốc Sunphat (SO42-) và có độ pH siêu thấp, lượng chất độc Al3+, Fe2+, SO42 rất cao. Chính vì điều này mà khả năng trao đổi và đệm của môi trường đất bị phá hủy, đất không có khả năng tự làm sạch dẫn tới đất bị ô nhiễm, động thực vật và vi sinh vật bị tiêu diệt hàng loạt.
Đất phèn có chứa nhiều gốc sunphat (SO42-) và có độ pH siêu thấp chỉ từ 2-3. Trong khi đó, lượng chất độc Al3+, Fe2+, SO42 lại rất cao khiến khả năng trao đổi và đệm của môi trường đất bị phá hủy không thể tự làm sạch. Bởi vậy, động thực vật và vi sinh vật có lợi cho cây trồng bị tiêu diệt hàng loạt.
II. Nguyên nhân hình thành đất phèn
Nguyên nhân chủ yếu khiến đất phèn hình thành và phát triển là do oxy hóa phèn tiềm tàng tại chỗ tạo ra axit H2SO4 chứa nhiều độc chất Al3+, Fe2+, SO42-.
Bên cạnh đó, quá trình sử dụng đất trồng trọt bà con nông dân tiến hành bón phân chứa nhiều lưu huỳnh, lâu ngày do không cải tạo, đất bị phơi nhiễm và oxy hóa nhiễm phèn.
III. Những tác hại nghiêm trọng của đất phèn với cây trồng
Đất chua phèn thường có độ pH thấp, ion H+ cao. Trong khi đó, trừ một số ít cây ưa môi trường chua thì cây trồng Việt Nam, nhất là cây lúa đều chỉ thích hợp ở môi trường trung tính.
Đất không thể tự cải tạo, thiếu dinh dưỡng, trong khi đó cây cần các chất này để sinh trưởng nên cây không thể phát triển.
Với cây lúa, nhiều trường hợp xuất hiện hiện tượng chết mầm, chết mạ ngay sau khi sạ khiến người nông dân mất nhiều công gieo sạ và cấy dặm.
Trong nhiều trường hợp, cuối vụ lúa xuất hiện xì phèn làm vàng lá chân gây ảnh hưởng đến giai đoạn trổ bông.
IV. Hướng dẫn cải tạo đất phèn hiệu quả
Đất phèn hoàn toàn có thể cải tạo được nếu bà con nông dân nắm bắt được những kỹ thuật cơ bản. Dưới đây là những biện pháp an toàn, hiệu quả thường được áp dụng:
1. Biện pháp thủy lợi
Tình trạng nước biển dần xâm lấn vào đất liền khiến tình trạng đất ngập mặt, bị phèn ngày một lớn. Để giảm thiểu tình trạng này, các đê ngăn nước biển tràn, hệ thống mương máng tưới tiêu cần được xây dựng nhằm tạo điều kiện cho việc rửa mặn, xổ phèn, tăng độ pH của đất.
2. Tiến hành bón vôi
Bón vôi chủ yếu giúp cung cấp canxi cho cây trồng và khả chua, làm giảm tính độc hại của hàm lượng ion sắt 3+, nhôm tự do, đẩy lùi ion Na ra khỏi bề mặt đất. Sau khi bón vôi, bà con cần tiến hành tháo nước vào ruộng để rửa mặt và bổ sung chất hữu cơ cho đất.
3. Cày sâu, phơi ải
Cày sâu là cách làm khiến cho bề mặt đất bị chua lộ ra ngoài nhiều nhất có thể. Sau đó đưa nước mưa, nước tưới tiêu vào để rửa đi lớp chua.
Việc phơi ải chính là sử dụng năng lượng mặt trời để kiểm soát tác nhân gây bệnh trong đất, chủ yếu bằng cách phủ lớp bóng trong suốt lên trên bề mặt để giữ năng lượng mặt trời tiêu diệt mầm bệnh.
4. Lên luống
Lên luống chính là lật úp đất thành các luống cao khác nhau, bề mặt đất được lật lên, gốc mạ úp xuống tạo thành lớp đệm hữu cơ. Đây là cách làm hiệu quả không chỉ giúp giảm phèn hại cho cây mà còn chống ngập úng, tạo tầng đất dày giúp bà con nông dân dễ dàng chăm sóc cây trồng.
5. Cải tạo bằng phân bón
Đất phèn không thể tự cải tạo được dẫn đến gây hại cho cây. Bởi vậy, bà con nông dân cần sử dụng phân bón để cải tạo đất. Các loại phân hữu cơ như phân đạm, phân lân, phân vi lượng có thể tăng độ phì nhiêu của đất bà con nên sử dụng.
Chú ý tránh sử dụng các phân có chứa lưu huỳnh như đạm sunfat bởi trong đất đã có chứa lưu huỳnh ở các dạng gây độc, bón thêm tức là làm cho các chất độc càng gia tăng.
Bên cạnh đó, Kali cũng là loại phân bón không nên sử dụng. Vì Kali trong đất phèn khá cao, nếu bón thêm sẽ khiến tăng độc chất nhôm gây chết cây.
Mong rằng bài chia sẻ về đất phèn là gì của Blog Mua Nhà sẽ giúp ích cho quá trình chăm sóc cây trồng và cải tạo đất cho bà con nông dân. Hãy thường xuyên áp dụng các biện pháp cải tạo đất sau mỗi vụ mùa để có mùa màng bội thu nhé!
Chúc bà con thành công!
