El Nino là gì?
El Nino là một hiện tượng khiến cho rất nhiều quốc gia lo ngại hiện nay, bởi nó thực sự đã làm ảnh hưởng và tác động làm biến đổi khí hậu ở rất nhiều nơi trên thế giới. Vậy bạn đã biết thực sự El Nino là gì? Và nó có tác động như thế nào chưa? Nếu chưa thì tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây nhé.
El Nino là một trong những hiện tượng thời tiết bất thường và gây thảm họa cho con người từ hơn 5000 năm nay. Đây là một thuật ngữ để chỉ hiện tượng nước biển nóng lên, làm ảnh hưởng đến thời tiết phạm vi toàn cầu của ngành khí tượng học.
Theo khí tượng học, hiện tượng El Nino còn được gọi là Dao động phương Nam (El Niño-Southern Oscillation – ENSO). Đây là một giai đoạn ấm áp của chu kỳ, là cách mà các nhà khoa học mô tả những biến động về nhiệt độ giữa khí quyển và đại dương ở phía đông Trung Equatorial Thái Bình Dương.
Hiện tượng El Nino và La Nina là hai hiện tượng đối ngược nhau. Trong khi El Nino là một giai đoạn ấm áp của ENSO thì La Nina lại là giai đoạn lạnh của ENSO.
Nguyên nhân xuất hiện hiện tượng El Nino
El Nino là một hiện tượng thiên nhiên chứ không phải là do con người tạo ra. Nguyên nhân lớn nhất gây ra hiện tượng El Nino đó là sự thay đổi hướng gió, Các Thái Bình Dương nhiệt đới có sức gió di chuyển tây phù hợp. Những cơn gió sẽ đẩy nước ẩm trên bề mặt Đại Dương từ Đông sang Tây. Từ đó, ở phía tây của biển gần khu vực châu Á nước sẽ ấm lên.
Trong khi đó, ở phía đông của biển gần Trung Mỹ và Nam Mỹ, vùng nước lạnh lại được đẩy lên bề mặt. Dẫn tới sự khác biệt về nhiệt độ trên Thái Bình Dương xích đạo với nước ấm ở phía Tây và nước lạnh ở phía Đông.
Các nước ấm ở phía Tây sẽ làm nóng không khí, tăng không khí ấm áp và dẫn tới thời tiết mạnh mẽ gồm có mưa và dông. Không khí ấm áp gia tăng sẽ gây ra lưu thông giữa phía Đông và phía Tây Thái Bình Dương với không khí nóng ẩm tăng cao ở phía Tây, và sẽ làm mát mẻ, giảm không khí khô ở phía Đông.
Tất cả những sự cố tự nhiên dẫn đến những cơn gió Đông, gây ra chuyển động tự tồn trong không khí ở Thái Bình Dương. Chuyển động tự tồn này sẽ tiếp tục cho đến khi thay đổi chậm lại trong Đại Dương xung quanh và dẫn đến một loạt các hiện tượng được gọi là El Nino.
Trong điều kiện thích hợp, gió mậu dịch đang suy yếu sẽ khiến nước bề mặt ít ấm được đẩy về phía Tây, và ít nước lạnh để được kéo lên bề mặt ở phía Đông. Các bộ phận của Đại Dương lạnh trong chu kỳ tự tồn thông thường sẽ trở nên ấm áp hơn, từ đó làm mất đi sự khác biệt bình thường ở nhiệt độ trong vùng xích đạo Thái Bình Dương với phía Đông và phía Tây.
Với nhiệt độ đại dương và các vùng biển ấm nhất được nhiều hơn về phía trung tâm của đại dương, mây, mưa mà thường xảy ra ở phía Đông tại xảy ra ở trung tâm của các đại dương, lượng mưa trên Thái Bình Dương đang thay đổi do sự suy giảm của gió mậu dịch và chuyển động của nước ấm. Hiện tượng này cũng gây ra một sự thay đổi trong chu kỳ gió, gió thổi từ trung tâm của Đại dương ra phía Đông và phía Tây.
Hiện tượng El Nino thường xảy ra khi nào?
El nino thường diễn ra không đều đặn, chu kỳ xuất hiện của hiện tượng này từ 2-7 năm. Mỗi đợt El Nino xuất hiện sẽ có cường độ và biên độ thời gian khác nhau, thông thường sẽ kéo dài từ 9-12 tháng. Nó thường bắt đầu vào mùa xuân và đạt mức cao điểm nhất là giữa tháng Mười Hai và tháng Giêng, sau đó phân rải ở những tháng của năm sau.
Tác hại của hiện tượng El Nino
Cùng tìm hiểu xem hiện tượng El Nino có tác động như thế nào đến thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng nhé.
Tác hại của hiện tượng El Nino đối với thế giới
Hiện tượng El Nino thường xảy ra tại các vùng nhiệt đới và những vùng xung quanh đó. Dưới đây là một số ảnh hưởng của hiện tượng này đối với thời tiết thế giới: Ở Nam Mỹ, hiện tượng El Nino sẽ gây gia tăng các nguy cơ bị lũ lụt trên bờ biển phía Tây, và nguy cơ hạn hán trên các phần bờ biển phía Đông.
Còn tại các nước phương Đông, điển hình là Ấn Độ và Indonesia thì nó làm gia tăng hạn hán. Nhìn chung, El Nino sẽ gây ra lượng lớn mưa ở phần phía Đông Thái Bình Dương (thuộc bờ biển phía Tây của Nam Mỹ), và thời tiết khô hạn tại phí Tây (Ấn Độ, Indonesia). Đặc biệt trên bề mặt của Thái Bình Dương, năng lượng sẽ được giải phóng vào khí quyển và gây ra hiện tượng khí hậu nóng lên trên toàn cầu.
Tác hại của hiện tượng El Nino đối với Việt Nam
Hiện tượng El Nino xuất hiện thường mang theo những ảnh hưởng nghiêm trọng đến khí hậu cũng như mùa màng của rất nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Vào năm 1997 – 1998 hiện tượng El Nino đã làm đảo lộn khí hậu và thời tiết, gây nên những cơn bão lớn cũng như hạn hán khắp nơi trên thế giới, gây thiệt hại hơn 34 tỷ đô la Mỹ. Tại Việt Nam, thiệt hại về mùa màng cũng được ước tính khoảng 5.000 tỷ đồng.
Theo như số liệu thống kê, khoảng 40% năm El Nino có số lượng bão và áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông và ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam ít hơn trung bình nhiều năm, 55% ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm và chỉ có 5% số năm cao hơn trung bình nhiều năm. Nhìn chung vào năm El Nino thì hoạt động của bão và áp thấp nhiệt đới ít hơn hoặc xấp xỉ mức trung bình nhiều năm. Tuy nhiên, trong các năm El Nino lại ghi nhận các cơn bão mạnh như bão Linda (1997), bão Xangsane (2006) và bão Ketsana (2009) đã gây thiệt hại lớn về người và tài sản tại Nam Bộ và Trung Bộ.
Hầu hết khi bị ảnh hưởng của El Nino thì nước ta đều thiếu hụt lượng mưa so với trung bình nhiều năm từ 25 – 50%, đặc biệt ở khu vực Trung Bộ. Bên cạnh đó, trong những năm El Nino, cũng có một số kỷ lục đã được ghi nhận về lượng mưa lớn nhất trong 24 giờ và số tháng liên tục hụt mưa tại một số nơi.
El Nino làm cho nhiệt độ trung bình các tháng xu hướng cao hơn trung bình nhiều năm ở các vùng trên cả nước và xuất hiện dày đặc hơn các kỷ lục về nắng nóng.
Những năm El Nino còn làn cho dòng chảy năm ở các sông thuộc vùng Trung Bộ và Tây Nguyên nhỏ hơn trung bình nhiều năm từ 10% trở lên, cũng có thể hụt tới 50 – 60%. Lượng dòng chảy vào tháng nhỏ nhất ở hầu hết các trạm đều nhỏ hơn trị số trung bình nhiều năm, đạt khoảng 80 – 90%. Dòng chảy mùa lũ cũng thường nhỏ hơn trung bình nhiều năm và thường đạt 65 – 95% dòng chảy năm. Vào những năm El Nino, khả năng xuất hiện đỉnh lũ lớn trên sông Cửu Long cũng ít đi.
Vào năm 2015, khi El Nino xuất hiện ở nước ta gây ra tình trạng khô hạn, thiếu nước, xâm nhập mặn sâu vào vùng cửa sông xảy ra trên diện rộng các tỉnh Trung Bộ và kéo dài cho tới đầu tháng 9/2015. Gây ra hạn hán khốc liệt tại một số huyện thuộc các tỉnh Nam Trung Bộ. Mặc dù ở khu vực Tây Nguyên đã có mưa chuyển mùa, nhưng lượng mưa không đáng kể, do đó vân xảy ra tình trạng khô hạn cục bộ và kéo dài mãi đến tháng 5/2015.
El Nino làm cho lượng mưa trên cả nước giảm đi rất nhiều, cùng với đó là nền nhiệt tăng cao, gây hạn hán và thiệt hại nặng nề mùa màng, gây ra nạn thiếu nước ngọt để uống ở những thành phố lớn và sự xâm nhập mặn ở những vùng ven biển và cửa sông.
Do thiếu mưa và nước ngọt nên ở các vùng đồng bằng ven biển tình hình xâm nhập mặn gia tăng và ngày càng mở rộng. Đã có hơn một triệu ha bị xâm nhập mặn và ở một số nơi nước mặn đã xâm nhập tận sâu trong đất liền hàng chục km. Sự xâm nhập mặn sẽ ngày càng trầm trọng hơn khi El Nino gây hạn hán không chỉ ở vùng đồng bằng mà còn ở trên các vùng thượng lưu. Lưu lượng các sông cũng sẽ bị giảm thiểu vào mùa khô cũng như mùa mưa, mực nước tại các hồ chứa nước và thủy điện thiếu hụt đáng kể, làm ảnh hưởng lớn đến việc sản xuất nông nghiệp và đời sống kinh tế xã hội ở nước ta. Một hậu quả khác của El Nino đó là gây ra nạn cháy rừng, các vùng rừng trên khắp cả nước sẽ có thể bị đe dọa nghiêm trọng.
Cách giảm thiểu tác hại của El Nino
Việc biến đổi khí hậu sẽ làm cho hiện tượng El Nino ngày càng xuất hiện nhiều hơn. Và đó chính là thách thức lớn đối với cả Việt Nam và toàn nhân loại. Do đó, để giảm thiểu sức ảnh hưởng của hiện tượng này, các nhà khoa học đã đề ra ba giải pháp như sau:
– Khai thác tất cả tiềm lực văn minh nhân loại để dự báo thời điểm chính xác xuất hiện El Nino và dự báo được đường đi cũng như sức công phá của nó.
– Tuyệt đối không phá rừng hay thải khí cacbonic vào không khí – đó là những hành động tiếp tay cho El Nino ngày càng phát triển. Bởi El Nino sẽ ngày càng mạnh mẽ hơn nếu như mặt đất thiếu cây xanh và để xảy ra hiện tượng hiệu ứng nhà kính.
– Cần phải chuẩn bị những điều kiện sống tối thiểu để đối mặt với El Nino. Ví dụ như: đối với vùng lũ lụt thì xây nhà phao tránh lũ hay đối với vùng khô hạn thì nên dự trữ nước trước đó.
Bài viết trên đây tôi đã giải thích cho các bạn El Nino là gì? Và những thông tin xoay quanh hiện tượng này. Hy vọng những thông tin trên sẽ mang lại những kiến thức hữu ích. Chúng ta hãy cùng nhau chung tay bảo vệ hành tinh xanh, đẩy lùi El Nino nhé. Cảm ơn các bạn đã quan tâm theo dõi bài viết của chúng tôi
