Âm thanh hi-end là gì? Những đặc điểm của dàn âm thanh hi-end
ÂM THANH HI-END LÀ GÌ?
Âm thanh hi-end (high-end audio) là một khái niệm không chính thức (nhưng được thừa nhận và sử dụng rộng rãi) dùng để chỉ một dạng âm thanh cao cấp dùng để trình diễn âm nhạc, mà ở đó, người nghe có cảm giác chỉ còn lại chính họ và không gian âm nhạc phía trước, dàn máy (gồm các thiết bị audio và loa) dường như trở nên vô hình và biến mất hoàn toàn trong cảm nhận của người nghe. Hay nói cách khác, âm thanh hi-end là âm nhạc được trình diễn bởi những dàn âm thanh cao cấp với chất lượng và trải nghiệm tiệm cận với việc thưởng thức nhạc sống tại một buổi biểu dẫn trực tiếp (live).
Đôi khi, khái niệm âm thanh hi-end cũng được dùng để chỉ các thiết bị âm thanh đỉnh cao có khả năng tái tạo lại âm nhạc một cách vô cùng tự nhiên và chân thật, có sức quyết rũ mãnh liệt với người nghe nhạc. Hay cũng có thể hiểu, hi-end là những thiết bị khiến người nghe đắm chìm trong thế giới của âm thanh và giai điệu, giúp người nghe thưởng thức âm nhạc một cách trọn vẹn nhất. Người chơi hi-end không phải lúc nào cũng có thể đi nghe hoà nhạc hay đến các buổi biểu diễn trực tiếp, do đó, một dàn nghe nhạc với khả năng trình diễn âm thanh hi-end sẽ là giải pháp hoàn hảo để mang nhạc sống đến với phòng nghe tại nhà.
Khi thưởng thức một hệ thống âm thanh hi-end trình diễn, toàn bộ sân khấu, ban nhạc, các nhạc cụ và ca sĩ sẽ được tái dựng một cách vô cùng chân thực và sống động ngay trong phòng nghe. Những thực thể này hiện diện một cách vô hình nhưng điều đặc biệt là người nghe có thể cảm nhận được tất cả một cách rất rõ nét, từ lớp lang, vị trí, cách sắp xếp, cho tới khoảng cách (xa-gần, cao thấp, chiều sâu, độ rộng-hẹp). Tất nhiên, với những người yêu nhạc, trải nghiệm như vậy sẽ đem lại một niềm xúc cảm mãnh liệt và khó tả, hoàn mình hoàn toàn với không gian âm nhạc và những quãng thăng, trầm của những màn trình diễn.
Và tất nhiên, những thiết bị có khả năng trình diễn, tái tạo âm thanh hi-end được gọi là thiết bị hi-end. Những dàn âm thanh có khả năng trình diễn, tái tạo âm thanh hi-end được gọi là dàn âm thanh hi-end. Tuy nhiên, đôi khi các sản phẩm âm thanh xa xỉ, có giá cả đắt đỏ cũng bị nhầm lẫn (một cách vô thức hoặc có chủ ý) là thiết bị âm thanh hi-end. Thiết bị âm thanh hi-end thường có giá cao hoặc thậm chí là rất cao, nhưng những thiết bị âm thanh đắt tiền chưa chắc đã là thiết bị âm thanh hi-end. Bởi lẽ, khái niệm hi-end là dùng để chỉ khả năng trình diễn và chất lượng âm thanh của thiết bị, không phải dùng để chỉ giá trị của sản phẩm. Bởi lẽ đó, nhiều thiết bị âm thanh xa xỉ có giá rất đắt đỏ, lên tới vài trăm, thậm chí vài tỉ đồng, nhưng giá trị lại nằm ở cái cách người ta tạo ra nó (dát vàng, nạm kim cương, gắn đá quý…), trong khi xét ở khía cạnh trình diễn, nó cũng chỉ là một sản phẩm âm thanh bình thường với chất lượng âm thanh ở mức “thường thường bậc trung”.
DÀN ÂM THANH HI-END GỒM NHỮNG GÌ?
Cũng giống với các dàn âm thanh thông thường, dàn âm thanh hi-end được cấu thành từ 4 thành phần cơ bản là nguồn phát, khuếch đại (ampli), loa và phụ kiện (dây dẫn, kệ máy, tiêu, tán âm…). Tuy nhiên, khác với các dàn âm thanh thông thường, mọi thiết bị, loa, máy và phụ kiện trong hệ thống âm thanh hi-end đều được chăm chút, chú trọng đầu tư rất kĩ lưỡng, kể cả đó là những phụ kiện nhỏ nhất.
Nguồn phát
Nguồn phát là thiết bị hoặc nhóm thiết bị có vai trò đọc, phát nhạc từ các nguồn lưu trữ nhạc như đĩa CD, đĩa than (đĩa vinyl, đĩa LP), nhạc số, nhạc trực tuyến… trước khi truyền tín hiệu đến các thiết bị khuếch đại (ampli). Nguồn phát cũng thường bao gồm các phụ kiện cần thiết như phono (dành cho mâm đĩa than), DAC giải mã (dành cho nguồn phát kỹ thuật số). Một hệ thống âm thanh hi-end có thể gồm 1 hoặc cả 2 loại nguồn phát sau đây:
- Nguồn phát analog: Mâm đĩa than, đầu băng cối, đầu cassette.
- Nguồn phát kỹ thuật số: Đầu CD, music server (music streamer, network player).
Khuếch đại
Là thiết bị có nhiệm vụ khuếch đại tín hiệu âm thanh từ nguồn phát (có bản chất là tín hiệu điện), thành dòng tín hiệu đủ lớn để đưa tới loa, chuyển đổi thành âm thanh. Ampli hi-end cũng có nhiều loại, được phân chia theo các tiêu chí khác nhau:
- Theo loại mạch khuếch đại: Ampli đèn, ampli bán dẫn.
- Theo cấu trúc mạch: Class A, Class A/B, Class D…
- Theo cấu trúc thiết bị: Ampli tích hợp (có cả phần pre-amp và pow-amp), ampli pre-pow (tách riêng phần tiền khuếch đại và phần khuếch đại công suất), ampli monoblock (2 kênh khuếch đại trái & phải được tách riêng thành 2 module độc lập)…
Loa
Loa là thiết bị cuối cùng và quan trong nhất trong chuỗi thiết bị của một hệ thống âm thanh, có nhiệm vụ trực tiếp tái tạo âm thanh, do đó, nó đóng vai trò quyết định đến chất lượng âm nhạc của hệ thống. Có rất nhiều dạng loa hi-end, có thể kể đến như: Loa điện động (là loại loa thường gặp nhất), loa tĩnh điện, loa kèn, loa toàn dải, loa ván hở, loa đa hướng…
Phụ kiện
Phụ kiện tưởng chừng là những thứ không quá quan trọng ở các dàn âm thanh thông thường, nhưng với các dàn âm thanh hi-end, vai trò của phụ kiện luôn được đề cao, có ảnh hưởng đáng kể đến việc quyết định chất lượng trình diễn của hệ thống. Phụ kiện dung trong các hệ thống âm thanh hi-end có thể được chia làm 3 nhóm chính:
- Phụ kiện điện: Gồm nguồn điện, biến áp cách ly, lọc điện, ổ cắm, dây dẫn (dây nguồn, dây tín hiệu, dây loa).
- Phụ kiện chống rung, chống nhiễu: Chân loa, kệ máy, tấm kê máy, đế chống rung, chân chống rung…
- Phụ kiện âm học: Các tấm tiêu, tán âm, các thiết bị điều âm, xử lý âm học cho phòng nghe.